تأثیر پلی آکریل آمید، پومیس و کمپوست زباله شهری بر برخی ویژگی¬های فیزیکی و شیمیایی یک خاک رسی شور- سدیمی

شوری و سدیمی بودن خاک از جمله مشکلات خاک­های مناطق خشک و نیمه خشک و از عوامل کاهش دهنده کیفیت خاک است. بر این اساس به منظور بهبود کیفیت فیزیکی و شیمیایی این نوع خاک­ها، نمونه­ای مرکب از یک خاک شور- سدیمی ( dS/m5/11=ECe و23/13=(SAR  از اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی بیلوردی وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز واقع در 70 کیلومتری جاده تبریز- اهر تهیه و آزمایشی در گلخانه بر اساس طرح کاملاً تصادفی در قالب فاکتوریل و در سه تکرار انجام شد. فاکتور اول پلی­آکریل­آمید با سه سطح (0، 25/0 و 5/0 گرم بر کیلوگرم خاک)، فاکتور دوم پومیس با سه سطح (0، 50 و 100 تن در هکتار) و فاکتور سوم کمپوست با سه سطح (0، 30 و 60 تن در هکتار) بود. پس از مخلوط کردن مواد اصلاحی با خاک، گلدان­ها­ درمحیطی با دمای  °C25-18 قرار داده شد. رطوبت خاک گلدان ها به صورت چرخه­های تر و خشک بین  FC و  0.5 FC متغیر بود و جمعا 10 چرخه تر و خشک اعمال گردید. آبیاری گلدان­ها با آب شهری با  dS/m387/0=EC و014/1=SAR  صورت گرفت. بعد از سپری شدن 100 روز، اسیدیته گل اشباع (pH) ، هدایت الکتریکی عصاره اشباع (ECe)، نسبت جذب سدیم (SAR)، کربن آلی(OC) در نمونه­های دست خورده و هدایـت هیدرولیکی اشباع (Ks) و شیب منحنی رطوبتی در نقطه عطف (Si) در نمونه­های دست­نخورده از گلدان­ها اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین مربوط به تیمارهای مختلف نشان داد که پومیس و کمپوست موجب کاهش pH به میزان 37/0 واحد نسبت به شاهد گردید. پومیس و PAM تواماً موجب کاهش ECe (بین 9/34 تا 97/43 درصد کاهش نسبت به شاهد) و کمپوست موجب افزایش ECe (69/186 درصد افزایش نسبت به شاهد) خاک شد. نتایج حاصله نشان­دهنده تأثیر مثبت پومیس و کمپوست بر کاهش SAR به میزان  97/58 درصد و تأثیر مثبت PAM و کمپوست بر افزایش OC به میزان 67/26 درصد نسبت به شاهد است. PAM بعلت خاصیت چسبندگی با اتصال ذرات خاک و تشکیل خاکدانه­های درشت موجب افزایش خلل و فرج درشت خاک در نتیجه افزایش  Ks به میزان 3 سانتی­متر بر ساعت (3/638 درصد) و  افزایش Si  به میزان 074/0 واحد ( 87/160 درصد) نسبت به شاهد شد. بطور کلی نتایج دلالت بر این دارد که جهت اصلاح خاک­های شور-سدیمی، بهتر است ابتدا ازPAM استفاده شود، چون از نظر بهبود هدایت هیدرولیکی و تسریع آبشویی تأثیر مهم می­گذارد، بهره گیری از پومیس یا کمپوست در اولویت بعدی قرار می­گیرد.